Glukozamina jest niezbędna dla zdrowych stawów i zachowania młodego wyglądu skóry, ale ma ona także inne zaskakujące zalety.
Czym jest glukozamina?
Glukozamina oraz jej pochodna N-acetyloglukozamina są naturalnie występującymi substancjami w organizmie. Uczestniczą w budowaniu tkanki łącznej, chrząstki, więzadeł i innych struktur w ciele. Ponadto wzmacniają stawy, umożliwiając płynny ruch.
Pod względem chemicznym glukozamina jest stosunkowo prostą substancją. Jest sklasyfikowany jako aminokwas.
Dobrym źródłem w diecie są produkty na bazie lub z wykorzystaniem kości zwierzęcych i tkanki łącznej (wywary na kościach, galarety).
Glukozamina jest jednym z najpopularniejszych suplementów diety dla dorosłych i wielu zawodowych sportowców.
Ale nie tylko sportowcy odnoszą korzyści z jej stosowania. Europejska Liga Przeciw Reumatyzmowi zaleca glukozaminę w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów.
Ponadto znajduje zastosowanie w innych dolegliwościach takich jak: poprawia regenerację chrząstki, może łagodzić stany zapalne jelit, przyczynia się do zdrowia układu sercowo-naczyniowego, wpływa nawilżająco na skórę.
Jednak jej efekty często bywają przeceniane i zależą od wielu czynników. Zdarza się, że może powodować skutki uboczne.
Działanie glukozaminy
Glukozamina jest prekursorem do biosyntezy związków budulcowych, takich jak glikozoaminoglikany (np. kwas hialuronowy) i do produkcji proteoglikanów. W ten sposób działa jako budulec skóry, stawów i więzadeł wzmacniając ich elastyczność.
Glukozamina wspierając tworzenie kwasu hialuronowego utrzymuje nawilżenie skóry i chroni ją przed starzeniem. Glukozamina chroni również chrząstkę poprzez utrzymanie struktury kolagenu.
Glukozamina ma również działanie chondroprotekcyjne. Badania kliniczne wykazały korzyści ze stosowania doustnej suplementacji glukozaminy w celu poprawy objawów i spowolnienia postępu choroby zwyrodnieniowej stawów u ludzi.
Glukozamina wykazuje także działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne co czyni ją obiecującą substancją do zapobiegania lub leczenia niektórych chorób.
Glukozamina a mitochondria…
Inflammasom NLRP3 promuje patogenezę chorób metabolicznych, neurodegeneracyjnych i zakaźnych. Coraz więcej dowodów pokazuje, że inflammasom NLRP3 jest obiecującym celem terapeutycznym w chorobach zapalnych.
Dowiedziono, że glukozamina hamowała nadmierna aktywnośc inflammasomu oraz wytwarzanie reaktywnych form tlenu
w mitochondriach makrofagów zarówno myszy jak i ludzi.
Naukowcy zauważyli, że glukozamina może przyspieszyć rozkład aminokwasów i kwasów tłuszczowych w mitochondriach, co jest podobne do skutków spożywania diety nisko węglowodanowej.
W badaniu na myszach dowiedziono, że glukozamina indukuje biogenezę mitochondriów, obniża poziom glukozy we krwi, zwiększa ekspresję kilku transporterów aminokwasów oraz ich katabolizm.
Korzyści zdrowotne:
Właściwości przeciwzapalne…
Działa przeciwzapalnie i przeciwutleniająco również w jelitach i naczyniach krwionośnych co daje obiecujące chórzyści ochrony przed wieloma chorobami przewlekłymi.
Większość jego funkcji polega na modulowaniu odpowiedzi zapalnych, szczególnie poprzez czynnik jądrowy κB (NF-κB), który może kontrolować produkcję cytokin zapalnych i przeżycie komórek.
Reaktywne formy tlenu (ROS) są głównymi czynnikami determinującymi uszkodzenia chrząstki stawowej i komórek tkanki chrzęstnej (chondrocytów). Glukozamina może zmniejszać stres oksydacyjny i działać potencjalnie ochronni na chondrocyty.
Zwyrodnienie stawów…
Większość z dostępnych badań wykazała pozytywny wpływ stosowania glukozaminy na chorobę zwyrodnieniowa stawów, natomiast w kilku badaniach uzyskano mieszane wyniki co do jej właściwości.
Choroba zwyrodnieniowa stawów jest najczęstszą chorobą stawów. Zniszczenie chrząstki w stawach i deformacja kości powodują ból i ograniczają ruch. Zazwyczaj atakuje duże stawy, takie jak stawy kolanowe i biodrowe.
Dane z 54 badań obejmujących łącznie ponad 16 tys. Pacjentów wykazały, że glukozamina i chondroityna (razem lub pojedynczo) są równie skuteczne jak celekoksyb, jeden z głównych środków przeciwbólowych hamujących działanie COX-2. U badanych nastąpiła redukcja stanu zapalnego błony maziowej i obrzęku stawu oraz obniżenie poziomu odczuwanego bólu.
Pacjenci ze zwyrodnieniem stawów, którzy otrzymywali 500 mg siarczanu glukozaminy 3 razy dziennie, wykazali znaczne złagodzenie objawów w porównaniu do grupy placebo.
Według obszernego przeglądu 31 badań klinicznych glukozamina poprawia objawy choroby zwyrodnieniowej stawów.
Monoterapia glukozaminą na 178 pacjentach (1500 mg na dobę przez miesiąc) wykazała równie silne działanie przeciwbólowe co ibuprofen, ale z mniejszymi skutkami ubocznymi.
W innym badaniu na grupie 60 pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawu kolanowego glukozamina nasiliła korzystny wpływ ibuprofenu na ogólne objawy i czynność stawów.
Suplement z glukozaminą, chondroityną i kwercetyną poprawiał właściwości płynu maziowego i funkcję stawów oraz łagodził ból u 46 pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawu kolanowego.
W badaniu z udziałem 38 pacjentów wyższe dawki glukozaminy (3 g dziennie przez 3 miesiące) zmniejszały objawy choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego.
Niektóre przeglądy naukowe wykazały pozytywne wyniki tylko dla określonych preparatów glukozaminy oraz tylko
w przypadku jej połączenia z innymi suplementami np. chondroityną.
Obszerne metaanalizy (ponad 50 badań klinicznych z udziałem ponad 3 tys. pacjentów) wykazały, że glukozamina zmniejszyła bóle kolan w chorobie zwyrodnieniowej, ale nie poprawiła sztywności i funkcji stawów.
Istnieje tez doniesienie z 2 badań klinicznych z udziałem ponad 240 pacjentów w których glukozamina nie pomogła w objawach choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego – ani sama, ani w połączeniu z chondroityną.
Regeneracja stawów…
Glukozamina jest często stosowana przez sportowców, zwłaszcza w przypadku urazów stawów. W jednym z badań poprawiła sprawność kolan po ostrym urazie u 106 sportowców (przyjmowano 1500 mg na dobę przez 4 tygodnie).
Stosowanie suplementów glukozaminy u profesjonalnych sportowców w dawce 1500–3 000 mg na dobę przez 4 miesiące pomogło w regeneracji chrząstki stawowej.
U zdrowych osób nawet małe dawki glukozaminy (500–1 000 mg) wykazały takie same efekty.
Jednak suplementacja glukozaminy nie przyniosła poprawy po operacji uszkodzonych więzadeł kolan u 30 sportowców. Dzienna dawka w tym badaniu (1000 mg) była niższa niż zwykle. Zatem glukozamina może wspomagać regenerację stawów i chrząstki, gdy jest odpowiednio podawana.
Reumatoidalne zapalenie stawów
Glukozamina dzięki właściwościom przeciwzapalnym jest potencjalnym środkiem terapeutycznym w chorobach zapalnych, jednak wymaga dalszych badań, gdyż wyniki nie są jednoznaczne.
Wiele badań na komórkach potwierdziło potencjalny wpływ przeciwzapalny i przeciwutleniający glukozaminy. Jako dodatek glukozamina może zapewniać ochronę przed reumatoidalnym zapaleniem stawów i innymi przewlekłymi chorobami zapalnymi.
W badaniu na modelu zwierzęcym, połączenie glukozaminy i witaminy E hamowało uszkodzenia oksydacyjne i stany zapalne u szczurów z reumatoidalnym zapaleniem stawów przez. Mechanizm obejmował zwiększenie poziomu cynku
i przeciwutleniaczy (glutationu i dysmutazy ponadtlenkowej), zmniejszenie enzymów zapalnych (PGE2, iNOS), czynnika
NF-kB i kwasu moczowego.
Bada się jej wpływ na autoimmunologiczną chorobę – reumatoidalne zapalenie stawów (RZS). Najbardziej typowym objawem jest ból i sztywność stawów, ale może dotyczyć całego ciała.
Jedno z badań na grupie 51 pacjentów z RZS leczonych glukozaminą przez 3 miesiące wykazało wyraźne zmniejszenie objawów reumatoidalnego zapalenia stawów.
Z drugiej strony podanie glukozaminy w połączeniu z chondroityną i kwercetyną nie wykazało znaczącej poprawy na stan zdrowia 22 pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów.
Skóra
Ze względu na stymulację syntezy kwasu hialuronowego, glukozamina przyspiesza gojenie się ran, poprawia nawilżenie skóry i zmniejsza zmarszczki.
Ponadto, jako inhibitor aktywacji tyrozynazy, hamuje produkcję melaniny i jest użyteczny w leczeniu zaburzeń przebarwień.
Glukozamina wykazuje właściwości przeciwstarzeniowe skóry, ponieważ wspomaga tworzenie kwasu hialuronowego
i innych składników skóry i tkanki łącznej. Może również wygładzać zmarszczki i poprawiać cerę po dodaniu do produktów kosmetycznych.
Glukozamina odmładza skórę, zwiększając produkcję kolagenu i kwasu hialuronowego co potwierdziło badanie skóry ośmiu kobiet, które przyjmowały glukozaminę (250 mg dziennie przez 8 tygodni).
Również N-acetyloglukozamina ( NAG), pomaga zachować młody wygląd skóry.
Zdrowie serca…
Glukozamina ochronnie na serce poprzez zmniejszenie stanu zapalnego i wspomaganie naprawy uszkodzonych tkanek. Jednak dowody potwierdzające tę korzyść są nadal ograniczone do badań na zwierzętach i na komórkach.
W badaniu na szczurach, glukozamina chroniła serca zwierząt przed urazami i blokując stany zapalne.
W badaniach komórkowych glukozamina równoważyła poziomy wapnia w komórkach serca i chroniła je przed uszkodzeniem.
Glukozamina może również hamować stany zapalne w naczyniach krwionośnych, a tym samym zmniejszać ryzyko miażdżycy tętnic
.
Zapalenie jelit…
W jednym z badań klinicznych z udziałem 38 pacjentów glukozamina przyjmowana w dawce 3 g dziennie przez 3 miesiące, zmniejszała zapalenie jelit i hamowała rozwój bakterii wywołujących biegunkę (Clostridia).
W badaniach na modelu zwierzęcym (szczurach i myszach) z nieswoistym zapaleniem jelit (IBD) glukozamina hamowała substancje prozapalne wywołujące zapalenie jelit (NF-kB, COX-2 i tlenku azotu, TNF-alfa i IL-6), promowała naprawę tkanki jelit.
W jednym z przeglądów wskazano na potencjał glukozaminy w zakresie leczenia zaburzeń żołądkowo – jelitowych.
Suplementacja…
Najczęściej zaleca się przyjmowanie chondroityny w połączeniu z glukozaminą, ponieważ połączenie obu tych substancji poprawia jakości mazi stawowej i produkcję kwasu hialuronowego.
Najczęstszą formą glukozaminy są: siarczan glukozaminy i chlorowodorek glukozaminy w postaci tabletek lub proszku. Dostępna jest również forma płynna glukozamina oraz jako dodatek do żeli i kremów.
Wiele suplementów glukozaminy zawiera również substancje zwiększające jej działanie: chondroitynę MSM, kwas hialuronowy i ekstrakt z kurkumy.
W jednym badaniu z udziałem ponad 600 pacjentów stwierdzono wyższą skuteczność siarczanu glukozaminy w chorobie zwyrodnieniowej stawu kolanowego w porównaniu z chlorowodorkiem, chociaż obie postacie wykazały mieszane wyniki.
Siarczan glukozaminy prawdopodobnie zawdzięcza swoją przewagę lepszemu wchłanianiu. Siarka z tej formy może również pomóc w budowie i ochronie chrząstki.
Wiele dowodów wskazuje na przewagę postaci siarczanu glukozaminy wobec od innych form.
Dawkowanie…
Zalecane dawki różnią się w zależności od formy:
siarczan glukozaminy (1,500 mg)
chlorowodorek glukozaminy (500 – 1,500 mg)
płynna forma (750 – 2,000 mg chlorowodorku)
N-acetyloglukozamina (500 – 750 mg).
Oraz różnią się w zależności od schorzenia w jakim są stosowane:
Zwyrodnienie stawów: 1500 mg na dobę przez ponad 3 miesiące
Regeneracja chrząstki: 1500-3 000 mg (sportowcy) lub 1000 mg dziennie przez 4 miesiące
Zapalenie jelit: 3000 mg dziennie przez 3 miesiące
Skutki uboczne
Wiele badań kliniczne testowało suplementy glukozaminy i nie stwierdzono żadnych poważnych skutków ubocznych.
